KİLYOS KALESİ

Kilyos çok eski yıllardan beri deniz ve tatil deyince İstanbul’da ilk akla gelen yerlerdendir.Kilyos sadece denizi ve plajıyla değil eski yapılarıyla da bilinmektedir. Kilyos gezilerinde mutlaka kalesi de görülmeli gezilmelidir. Kilyos’a vardığınızda tepeye, eski camiye doğru yürüdüğünüzde sol tarafta kale dikkatinizi çekecektir. Yıllarca askeri gazino olarak kullanılan kale günümüzde kaderine terk edilmiş gibidir. Hatta bugün ziyarete kapalıdır. Ancak bizim yaptığımız gibi yasak yollardan demir parmaklıkları aşarak gezilebilmektedir. Neden bu tür değerlerimiz ziyarete açılmaz, turizmde değerlendirilmez sorusu da akla gelmiyor değil yani.

Kalenin Cenevizliler döneminde yapıldığı tahmin edilmektedir. Bugün askeri saha içinde kalan kale Sultan II. Mahmut zamanında restore edilmiştir. Yağmur yağdığı zaman kalenin ortasında bulunan sarnıçların dolması için su toplayacak bir sistem kurulmuş. Hicri 1197-1241 tarihinde Bahçeköy'e kadar tüm sarnıçlar bu dönemde imar ve restorasyon gördüğü kale girişindeki kitabede yazılmaktadır. Taş yapımı kalenin temizliği ile dikkat çeken kemerli, korunaklı muhafız bölümleri aynen korunmuştur.

Kalenin kapısı üzerinde Sultan II. Mahmut tuğrası, karşısında kalenin ele geçirilişi şerefine o dönem (tahminen 1460 yılı) dikilip günümüze ulaşan anıt çınar ağacı bulunmaktadır. 26 metre yüksekliğinde, 5,4 metre gövde çevresine sahiptir. 

Üç yüksek noktadaki su terazileri de kaledeki sarnıçtan su dağıtan sistemin birer parçasıdır. İstanbul'un korunması ve savunmasına yönelik olarak Boğaz'ın Karadeniz kıyısına inşa edilen Kalenin ilk yapımı bazı kaynaklarda Bizans çağına (4-5. Yy.) ya da Cenevizliler'e (12-14. Yy.) atfedilse de kesin bir bilgi yok. Yapının bugünkü malzeme ve yapım tekniği Osmanlı dönemine işaret etmektedir.

Kalenin 17. Yüzyılda Don Kazakları'nın saldırısına uğradığı, Sultan II.Mahmut zamanında onarıldığı ve 1854 yılında Kırım Savaşı sırasında bir ara hastane olarak kullanıldığı, I. Dünya Savaşı'nda ve İngilizler'in İstanbul'u işgali sırasında Boğazlar'ın korunması amacıyla kullanıldığı biliniyor.

Kale, köşelerine birer dörtgen burç oturtulan kare plana sahip. Ancak, doğu köşesindeki burç yok olmuş. Yapı kütlesi, en geniş yerinde 90.90x90.60 metre olup, üstteki açık olmak üzere iki kata sahip. Kare biçimli yapıyı oluşturan kenar bloklar avluya açık tonozlu hacimlere sahip. Seyirdim yoluna (üst katına) kuzey ve güney köşelerindeki iki geniş rampadan ulaşılıyor.

Kale günümüzde kalıntı halindedir ve cepheleri, zamanla oldukça büyümüş ağaçlar ve bitki örtüsü ile kuşatılmış durumda.

Kaleden Kilyos ve Karadeniz manzarasını seyretmek ayrı bir zevk olacaktır.