AİZANOİ ANTİK KENTİ
Aizanoi,İstanbul’a
4 saat, İzmir’e 3 saat uzaklıkta, Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesi yakınlarında,
bir zamanlar 100 bin kişinin yaşadığı antik kent.
Aizanoi, dünyanın
en iyi tapınaklarından olan Zeus Tapınağıyla, ikisi hala kullanılabilen Roma
köprüleriyle, dünyanın ilk borsa binasıyla övünen ve ülkemizin ikinci Efes’i
olarak tanımlanan antik kent..
Aizanoi, Penkalas
(Kocaçay) Irmağının yukarı kesiminde tanrıça Meter Steunene’nin kutsal mağarası
civarından başlayıp ırmağın iki tarafında gelişen Frigya tentidir. Kentte
yerleşimin M.Ö. 3 Bin yıl öncesine dayandığını gösteren buluntular ortaya
çıkarılmıştır.
İsminin, antik kaynaklarda geçen Azan adlı mitoloji
kahramanının su perisi Erato ile efsanevi kral Arkas'ın birleşmesinden ortaya
çıktığı sanılmaktadır.
Helenistik dönemde Bergama’ya ve Bithynia’ya bağlı yaşam
sürdüren kent M.Ö. 133 de Roma
egemenliğine girmiştir. En parlak dönemini de 2. Ve 3. yüzyılları kapsayan Roma
egemenliğinde yaşamıştır. Bu dönemde tahıl ekimi, yün üretimi ve şarapçılıkla
oldukça zenginleşmiş, kentte önemli yapılar oluşturulmuş ve Anadolu’da para
basılan ender kentlerden biri olmuştur.
Aizanoi Antik Kentinin simgesi haline gelen Zeus Tapınağı
zenginliğin ve gücün egemen olduğu yıllarda yapılmıştır. M.S. 117-138 yılları
arasında yapıldığı belirlenen tapınak, Penkalas Irmağının batı kıyısına yaklaşık 100 metre uzaklıkta,
etrafı sütunlu galerilerle çevrili 130,5x112 m. boyutlarındaki alanın ortasında,
bir podyum üzerine kurulmuştur. Anadolu’da zamanımıza kadar en iyi korunmuş Ion
düzeni tapınaktır.
Frig tanrçası Meter Steunene’ye adanmıştır.Tapınak zamanında
kutsal alan olarak kabul görmüş, burada yaşlı ve bilge kişiler bulunmuş ve halk
danışmak, bilgi almak için tapınağa gelirmiş. (Tabii belli bir ücret
karşılığında) Antik dönemde tapınaklar aynı zamanda banka görevi de gördüğü
için Zeus tapınağı halkın parasını saklama görevi de görüyormuş.
Zeus tapınağının gündoğusunda bulunan duvarda yer alan
mermerler üzerindeki kaya resimleri pek dikkati çekmez ama oldukça ilginç ve
gizemlidir.Mesela bir mermer üzerindeki kopuz çalan adamlar resminin bir
benzerini Orta Asya’da Lena’da, düello yapan süvari remini Gobi Çölü’nde
görebilirsiniz. (Kaya resimleri M.Ö 14. yüzyıl Türk geleneklerine dayandırılır.
Lena’daki süvari Aizanoi’ye gelmiş, şaman davulunun yerini burada kopuz
aşmıştır)
Aizanoi’de dikkat çeken kalıntılardan biri de tapınağın
kuzeydoğusunda yer alan 15 bin kişilik tiyatro ve bitişiğindeki stadyumdur. Bu
kalıntılar günümüzde ayağa kaldırılmaya çalışılmaktadır.
Tapınaktan çıkıp etrafında sağa doğru devam ettiğinizde önce
günümüz (ama oldukça eski görünümlü) Çavdarhisar evlerini ve Penkalas
üzerindeki Roma köprülerini görürsünüz. Köprüler şuan restorasyonda olduğu için
ırmağı geçici olduğu belli olan yeni köprüden geçiyorsunuz.
Hemen solda yine Aizanoi’nin gurur yapılarından olan dünyanın
ilk ticaret borsa binası kalıntılarını ve sütunlu caddeyi göreceksiniz.
M.S. 2. yy.ın ikinci
yarısında tahıl pazarı olarak kullanılan yuvarlak yapının (macellum)
duvarlarında; imparatorluk pazarlarında satılan tüm malların fiyat listeleri,
M.S. 301 yılında İmparator Diocletian'ın enflasyonla mücadele için yaptığı
ücret tespitlerini gösteren yazıtlar yer almaktadır.Burada sadece yiyecek
içecek fiyatları değil, at, eşek hatta köle fiyatlarını belirten yazıtlar
dikkati çeker. Buradan yola çıkarak Aizanoi’de tarihin ilk enflasyonla mücadele
çalışmalarının yapıldığını da anlayabiliriz.
Sütunlu yol ise,borsa binasına kuzeydoğudan bitişik dükkan
ve galerilerin sıralandığı yoldur. Hatta bu yolun köprülerden geçerek Zeus
tapınağına kadar uzandığı, kenarlarını heykellerin süslediği anlaşılmaktadır.
ULAŞIM
Aizanoi Kütahya’ya 57 km, Çavdarhisar’a 3 km uzaklıkta.
İzmir,Denizli yönünden gelirken de Gediz,ÇAcdarhisar Kütahya tabelalarını takip
edilerek ulaşılabilir. Çavdarhisar’dan sonra tabelalar çok küçük ve yönleri
biraz şaşırtıcı olabiliyor ve oradan mı buradan mı sorusunu sorduruyor,
Giriş ücreti 5 TL
Yorumlar
Yorum Gönder