ASSOS/BEHRAMKALE

Assos (Behramkale)

Assos Çanakkale’nin Ayvacık ilçesine bağlı,Edremit Körfezi’ne bakan tepede kurulmuş bir antik kenttir. Kent sönmüş bir volkanik tepe üzerine, andezit kayalıkları arasına, denizden 236 metre yüksekliğe kurulmuş. Assos'un etrafında bol bulunan andezit taşı kentin inşasında kullanılmış. Assos taşı zor işlenen ama çok dayanıklı bir taş. Eskiler onun için insan yiyen taş diyorlarmış. Bu taştan yapılan lahitler zamanında Assos'dan ihraç edilen mal türlerindenmiş.

Çanakkale-İzmir karayolunda Assos sapağını takip ederek ulaştığınız Assos Antik kentine geldiğinizde ilk karşılacağınız 3200 metre uzunluğunda,20 metre yüksekliğinde surların kalıntısı olacak. MÖ 4.yy. da inşa edilmiş surların ihtişamı günümüzde de dikkati çekiyor.

Behramkale Köyü, Osmanlı döneminde kurulmuş eski bir köy. Antik şehir, yüzünü güneye yani denize dönmüşken, köyün yerleşimi ters tarafa doğru kurulmuş. Köy antik kent surları içinde yer alması ile dikkat çekiyor. Sadece 150 haneli bir yerleşim. Yaklaşık 30 senedir sit alanı olarak koruma altında olduğu için yeni bina inşa etmek yasak. Sadece var olanlar restore edilebiliyor. Köy içinde Assos mimarisinin taş işçiliğinin güzel örneklerini görmek mümkündür. Tarihi dokusunu koruyan sokaklarda dolaşması keyifli.Behramkale ülkemizin antik yerleşim üzerinde kurulan ender köylerinden.

Behramkale köyünün taş sokaklarında, el işi ve hediyelik eşya satan tezgahlar arasında kısa yolculuktan sonra Assos’un temelini oluşturan kalıntıların olduğu tepeye ulaşıyorsunuz.

Assos Antik kentinin tarihçesi M.Ö. 6.yy'a kadar gidiyor. Zamanında kent, yüzünü denize dönmüş ve teraslarla iniliyormuş denize. Deniz kıyısına inme durumunuz olursa Assos Antik Limanını ve tarihi dokulu evlerini görebiliyorsunuz. Bu limanın uzun yıllar meşe palamudu ihraç limanı olduğunu da belirtelim. Bu iş bir dönem köy halkının önemli geçim kaynağı olmuş. 50 yıldır da zeytincilik daha revaçta.

Assos'da arkeolojik ilk kazı 1881-1883 yıllarında Amerikalı bir arkeoloji grubu tarafından yapılmış.1981 yılında tekrar başlayan kazılarda ilk olarak nekrapol yani mezarlık ortaya çıkarılmış.

Assos’un en dikkat çekici yapısı tabii ki en yüksek noktaya kurulmuş Athena Tapınağı.

Athena Tapınağı

Antik kentin en yüksek noktasında Athena Tapınağı bulunuyor. Arkaik çağ'da Anadolu'da yapılan ilk ve tek dor düzenindeki tapınak, hala büyüleyici ortamını koruyor. Zeus’un kızı ve 12 Olimpos Tanrısından biri olan Athena kentin koruyucu tanrıçasıymış. Sağlam sütunlardan çıkarılan örnek kalıplarla dökülen yeni sütunlar ayakta. Tapınakta kısa bir mola verip manzarasına kayran kalmamak mümkün değil.Karşınızda Midilli adası, görkemli Ege denizi, yüzünüzü okşayan rüzgar, özellikle gün batımında sizi antik çağlara götürecek kadar etkileyici olduğu söyleniyor maalesef biz gün batımını göremedik bir daha ki sefere dedik. Tapınağın kutsal odasında bulunan tanrıça heykeli 1800'lü yıllarda Amerikalılar tarafından götürülmüş.

Sütunların üzerlerindeki frizlerin(kabartmaların) bir kısmı Boston Müzesi, Louvre Müzesi ve İstanbul Arkeoloji müzesinde saklanıyor. Kabartmalarda Herakles ile ilgili bir hikaye anlatılıyor.

Tapınak alanından aşağıda yer alan teraslara bakıldığında bir çok kalıntının ortaya çıkarılmaya çalışıldığını görüyorsunuz. Önümüzdeki yıllarda Assos’u gezmek için çok daha fazla neden olacağı ve çok daha fazla yer görüleceği kesin.

Nekrapol

Nekrapolün 9 yüzyıl boyunca mezarlık olarak kullanıldığı tespit edilmiş.En eski gömülerde yakılan cesetlerin küllerinin küplere konulup ağızlarının kapanması şeklinde gömüldüğü görülmüş. Sonra daha büyük küplere ana karnındaki pozisyonda yerleştirilmiş ölüler. Küplerin içine ölü için hediyeler de konuluyormuş. Daha sonra lahit şeklinde mezarlar kullanılmış. Lahitler yüzeye yakın oldukları için kolayca ortaya çıkarılmış ve define avcıları tarafından soyulmuş çoğu. Lahitlerin içinde ele geçirilen, ölü için konulan hediyelerden en ilginci pişmiş topraktan yapılmış bir kadınlar orkestrası heykelciği !

Amfi Tiyatro

Antik kentin güney yamacında Midilli Adası'na karşı kurulmuş tiyatronun bir deprem sonucunda yıkıldığı tespit edilmiş. Doğal bir kaya oyuğuna yapılmış, tahmini 2500 kişilik olan tiyatro sonraki yıllarda taş ocağı olarak kullanılmış. Yapım tekniği ve plan özellikleri açısından bir Roma çağı tiyatrosudur.

Tiyatronun yıkılan duvarları restorasyon sonucunda yeniden örüldü. Aslına uygun oturma sıraları yeniden dökülerek yapıldı. Şu anda tiyatro 1500 kişiyi ağırlama kapasitesinde ve çeşitli festival ve konserlere ev sahipliği yapabilmekte. İskeleye inen yol üstünde, solda, giriş kapısını farkedeceksiniz tiyatronun.

Agora

Agora insanların biraraya geldiği kentin en hareketli yeri. Assos agorası farklı zamanlarda inşa edilmiş karşılıklı iki stoa ile çevrelenmişti. Stoalar üzeri kapalı, insanları güneşten ve yağmurdan koruyan yürüyüş ve oturma alanlarıydı. Ayrıca Agora etrafında spor eğitimi için inşa edilmiş gymnasion, bouleuterion(meclis binası), Bizans Kilisesi kalıntıları bulunmaktadır.

Ören Yeri Girişi

Antik Kenti gezmek için iki giriş kapısı bulunuyor. Biri köyün içinden geçerek ulaşacağınız, sizi en tepedeki Athena Tapınağı'na götüren kapı. Diğeri limana inerken solda farkedeceğiniz eski batı kapısı. Buradan girerek mezarlık, gymnasion, agora kalıntılarını görebilirsiniz. Kapanış saati 19.30 ama siz çıkana kadar kapatmıyorlar dolayısıyla günbatımını seyrettikten sonra da çıkabilirsiniz.

Assos Ören yeri ziyaret ücreti 10 TL. dir. Haftanın her günü ziyarete açık.

Assos Antik kenti çıkışında sağ tarafta küçük bir cami dikkatinizi çekecektir. Bu camiyi de ziyaret planlarınıza almalısınız.

Hüdavendigar Camii

Hüdavendigar Camii Osmanlı sultanı 1. Murat Hüdavendigar tarafından 14.yy 'da yaptırılmış. Osmanlı'nın kendine özgü eserlerinden olan cami tek kubbeli ve kare planlı olarak inşa edilmiş. İçerisinde yer alan kadırga resimleri Osmanlı cami mimarisinde pek karşılaşılmayan bir örnek oluşturuyor.