İLYAS BEY KÜLLİYESİ /CAMİİ
İLYAS BEY KÜLLİYESİ /CAMİİ
Aydın Söke ilçesine bağlı Akköy beldesinin
bir köyü olan Balat’ta (Milet) şehrin güneyinde yer alan yapılar topluluğudur.
Külliye’de cami, medrese, hamam,imaret ve
tanımlanamayan bazı yapı kalıntıları bulunmaktadır. Ayrıca Külliye bahçesinde
ve çevresinde çok eski tarihlerden yakın zamana sıralanan mezarlar ile asırlık
menengiç ağaçları da dikkati çeker.
Günümüzde küçük bir tarım köyü olan Balat
tarih sahnesinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Hemen yakınında bulunan
ülkemizin en önemli antik yerleşimlerinden olan Miletos dışında beylikler
döneminde de adından söz ettirmiştir.
Aydın’ıngüneyi ve Muğla yöresini yurt
edinen Menteşeoğullarının Gazi Ahmed döneminde antik Mylasa (Milas) yöresini ve
Beçin’i başkent etmesinin ardından İlyas Bey zamanında başkentlik ve yönetim
Balat’a taşınmıştır.
İlyas Bey Külliyesi ülkemizde beylikler
döneminden kalan benzersiz yapı topluluklarındandır. Külliye özellikle
Miletos’u gezenlerin mutlaka uğradıkları ( uğramaları gereken) bir değerdir.2012
yılında AB Kültürel Miras Ödülü/Europa Nostra Ödülü ile onurlandırılan külliye
yakın zamanda yapılan kazı ve restorasyon çalışmalarından sonar daha ilgi çeker
ve daha kolay gezilir olmuştur.
Külliyenin 1404 yılında inşa edildiğini
belirten tabelanın ve tanıtım levhasının yanındaki kapıdan girişte önce geniş
dıs avlu, hazier bölümü ve asırlık menengiç ağaçları karşılar.Sol tarafa devam
edildiğinde büyük ve küçük hamam olarak adlandırılan yapı toplulukların yer
alır.Son yıllarda yapılan nçalışmalarla bu yapılar açığa çıkarılmış ,üzeri
koruma çatısıyla örtülmüş ve yürüyüş yolları düzenlenmiştir.
Hamamların ardından kuşatma duvarının
devamında iç avlu, bu avluyu çevreleyen ve medrese olduğu anlaşılan odalar ve
karşıda İlyas Bey Camii vardır.
Cami külliyenin en dikkat çekici
yapısıdır.Mermer kitabesinden 1404 yılında İlyas Bey’in emriyle inşasına
başlandığı anlaşılmaktadır.
Caminin dış yüzeyi yakında bulunan
Miletos’tan getirilen farklı renklerdeki mermerlerin işlenmesiyle
yapılmıştır.İç zemindeki yapı malzemesinin de Miletos’tan getirildiği
anlaşılmaktadır.
İlyas Bey Camii kare planlı bir yapıya
sahiptir.Üzeri kiremitle örtülü tek bit kubbesi vardır.Kubbe 14 metre
çapındadır.
Giriş iki mermer sütunla üç bölüme
ayrılmıştır.Giriş kapısının iki yanında geometric şekillerle süslü iki pencere
yer alır.Bugünkü kapısı tabii ki orijinali değildir.Ama asıl kapısını da ahşap
olduğu anlaşılmaktadır.
Mihrap kısmı hafifçe öne taşkın görünümde
ve tamamen mermerden inşa edilmiştir.Mihrabın geometrik şekillerle ve bitkisel
motiflerle süslü olduğu görülür.
Caminin dış cephesi gibi iç duvarları da
mermerle kaplıdır. Bu özelliğiyle de dikkati çeker.
İlyaas Bey Camii’nin minaresi 1955
depreminde gövde başlangıcından itibaren yıkılmıştır.Anlaşıldığı kadarıyla
tuğladan,silindirik yapıda ve tek şerefelidir.
Avlu kısmında bulunan şadırvandan pek iz
kalmamıştır.Yerinde bugün bir lahit görülür.
İlyas Bey Camii, mimari özellikleri,iç ve
dış cephelerindeki boydan boya uzanan mermer yapı malzemesi, ferah iç mekanı ve
süslemeleriyle en güzel camilerimizden biridir.Ülkemizde beylikler dönemini
yansıtan birkaç örnekten biri sayılan külliye mutlaka görülmelidir.
Yorumlar
Yorum Gönder