BİR ZAMANLAR "ALLİANOİ" VARDI YA ŞİMDİ?

Bir zamanlar Bergama sınırları içinde (Bergama-İvrindi karayolunun 18. Kilometresinde) belki de dünyanın en eski sağlık ve tedavi merkezi sayılan antik kent vardı;Allianoi.

Bir zamanlar diyorum çünkü bugün Allianoi yok. Yok edildi. 40-60 yıllık bir ömrü olduğu düşünülen Yortanlı Barajı’na feda edildi. Önce toprağa sonra baraj sularına gömüldü.

Peki Allianoi neresiydi neden önemliydi?

Yapılan kazılarda ele geçirilen buluntulara göre Allianoi ve yakın çevresinde prehistorik bir yerleşim olduğu düşünülmektedir. Yörede Erken Tunç Çağı II’ye ait çakmak taşları ve taş baltaları bulunmuştur.

Helenistik dönemde sıcak su kaynağını değerlendiren küçük bir termal merkezi olduğu sanılmaktadır. Helenistik Çağ’a ait sadece birkaç arkeolojik ve nümizmatik eser ele geçmiş olmasına rağmen Allianoi merkez yerleşiminde Helenistik mimariye rastlanılmamıştır.

Antik çağ yazarlarının bazılarının eserlerinde Allianoi ismi geçmekte bu çağda, Allianoi, “Sağlık Tanrısı Asklepion’un yurdu” olarak bilinmektedir.

Özellikle Roma döneminde yörenin imar çalışmalarıyla büyüdüğü kalabalıklaştığı belirtilmektedir. Allianoi’de, Roma İmparatorluk Dönemi’nde (M.S. 2. yüzyıl) kült merkezinde, Anadolu’nun pek çok merkezinde ve Pergamon’daki Asklepieionda olduğu gibi büyük bir bayındırlık faaliyeti yaşanmıştır. Kült merkezinde mevcut binaların büyük bir kısmı bu döneme aittir. Ilıcanın yanı sıra, köprüler, caddeler, sokaklar, insulalar, geçiş yapısı, propylon, ve nympheum bu dönemde planlanır.

Bizans dönemi ise en yoğun yerleşimin olduğu, aynı zamanda büyük tahriplerin de yaşandığı dönemdir. Ilıca sistemi değişiklerle bu dönemde ve devamı olan Osmanlılar zamanında da kullanılmıştır.

Anlaşılacağı gibi Allianoi çevresi Anadolu topraklarında binlerce yıl ılıca hizmetiyle sağlık ve tedavi amaçlı kullanılmıştır. Bu özelliğiyle yıllarca yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmiş, araştırmacıların araştırma konusu olmuştur.

Ve günümüz;

Allianoi 1990 lı yıllardan sonra restorasyon adı altında yavaş yavaş özelliğini kaybettirilmiştir. 1992 yılında karayolları müdürlüğü tarafından tarihi roma köprüsü deforme edilmiş yeni bir köprüye dönüştürülmüştür. Bir yıl süren çalışmayla yine restorasyon adıyla ılıca kısmının içi bozulmuş üzerine modern bina tesis edilmiştir. 1998 yılında yaşanan büyük bir sel felaketiyle toprak altında kalan yapılar 2003 yılında çalışmayla yeniden ortaya çıkarılmaya başlamıştır.

Yortanlı Barajı su toplama alanı Allianoi’yi sulara gömeceği için bir açmaz oluşturmuş, komisyonlar kurulmuş, yıllarca mahkemeleri sürmüştür. Ama sonuçta kaybeden Allianoi olmuştur. Önce toprakla örtülen antik ılıca 2011 yılında Yortanlı barajı su toplamaya başlayınca maalesef sulara gömülmüştür,  onlarca çeşme, köprü, sütun gibi eser, kum altında kalmıştır.

                    (Alıntı)
        
                Öncekalın bir toprak tabakasıyla kaplandı.....

                   (Alıntı)

                Sonra da sulara gömüldü..

Belki de gelecek nesil Allianoi’yi resimlerle ve hakkında yazılan bilgilerle duyacak, benim gibi sulara feda edilmeden görenler antik ılıcanın, antik kentin hatıralarını görebilmiş olmanın mutluluğuyla hatırlayacak.

              (Alıntı)