AİZANOİ ANTİK KENTİ

Aizanoi,İstanbul’a 4 saat, İzmir’e 3 saat uzaklıkta, Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesi yakınlarında, bir zamanlar 100 bin kişinin yaşadığı antik kent.

Aizanoi, dünyanın en iyi tapınaklarından olan Zeus Tapınağıyla, ikisi hala kullanılabilen Roma köprüleriyle, dünyanın ilk borsa binasıyla övünen ve ülkemizin ikinci Efes’i olarak tanımlanan antik kent..

Aizanoi, Penkalas (Kocaçay) Irmağının yukarı kesiminde tanrıça Meter Steunene’nin kutsal mağarası civarından başlayıp ırmağın iki tarafında gelişen Frigya tentidir. Kentte yerleşimin M.Ö. 3 Bin yıl öncesine dayandığını gösteren buluntular ortaya çıkarılmıştır.

İsminin, antik kaynaklarda geçen Azan adlı mitoloji kahramanının su perisi Erato ile efsanevi kral Arkas'ın birleşmesinden ortaya çıktığı sanılmaktadır.

Helenistik dönemde Bergama’ya ve Bithynia’ya bağlı yaşam sürdüren kent  M.Ö. 133 de Roma egemenliğine girmiştir. En parlak dönemini de 2. Ve 3. yüzyılları kapsayan Roma egemenliğinde yaşamıştır. Bu dönemde tahıl ekimi, yün üretimi ve şarapçılıkla oldukça zenginleşmiş, kentte önemli yapılar oluşturulmuş ve Anadolu’da para basılan ender kentlerden biri olmuştur.

Aizanoi Antik Kentinin simgesi haline gelen Zeus Tapınağı zenginliğin ve gücün egemen olduğu yıllarda yapılmıştır. M.S. 117-138 yılları arasında yapıldığı belirlenen tapınak, Penkalas  Irmağının batı kıyısına yaklaşık 100 metre uzaklıkta, etrafı sütunlu galerilerle çevrili 130,5x112 m. boyutlarındaki alanın ortasında, bir podyum üzerine kurulmuştur. Anadolu’da zamanımıza kadar en iyi korunmuş Ion düzeni tapınaktır.

Frig tanrçası Meter Steunene’ye adanmıştır.Tapınak zamanında kutsal alan olarak kabul görmüş, burada yaşlı ve bilge kişiler bulunmuş ve halk danışmak, bilgi almak için tapınağa gelirmiş. (Tabii belli bir ücret karşılığında) Antik dönemde tapınaklar aynı zamanda banka görevi de gördüğü için Zeus tapınağı halkın parasını saklama görevi de görüyormuş.

Zeus tapınağının gündoğusunda bulunan duvarda yer alan mermerler üzerindeki kaya resimleri pek dikkati çekmez ama oldukça ilginç ve gizemlidir.Mesela bir mermer üzerindeki kopuz çalan adamlar resminin bir benzerini Orta Asya’da Lena’da, düello yapan süvari remini Gobi Çölü’nde görebilirsiniz. (Kaya resimleri M.Ö 14. yüzyıl Türk geleneklerine dayandırılır. Lena’daki süvari Aizanoi’ye gelmiş, şaman davulunun yerini burada kopuz aşmıştır)

Aizanoi’de dikkat çeken kalıntılardan biri de tapınağın kuzeydoğusunda yer alan 15 bin kişilik tiyatro ve bitişiğindeki stadyumdur. Bu kalıntılar günümüzde ayağa kaldırılmaya çalışılmaktadır.

Tapınaktan çıkıp etrafında sağa doğru devam ettiğinizde önce günümüz (ama oldukça eski görünümlü) Çavdarhisar evlerini ve Penkalas üzerindeki Roma köprülerini görürsünüz. Köprüler şuan restorasyonda olduğu için ırmağı geçici olduğu belli olan yeni köprüden geçiyorsunuz.

Hemen solda yine Aizanoi’nin gurur yapılarından olan dünyanın ilk ticaret borsa binası kalıntılarını ve sütunlu caddeyi göreceksiniz.

M.S.  2. yy.ın ikinci yarısında tahıl pazarı olarak kullanılan yuvarlak yapının (macellum) duvarlarında; imparatorluk pazarlarında satılan tüm malların fiyat listeleri, M.S. 301 yılında İmparator Diocletian'ın enflasyonla mücadele için yaptığı ücret tespitlerini gösteren yazıtlar yer almaktadır.Burada sadece yiyecek içecek fiyatları değil, at, eşek hatta köle fiyatlarını belirten yazıtlar dikkati çeker. Buradan yola çıkarak Aizanoi’de tarihin ilk enflasyonla mücadele çalışmalarının yapıldığını da anlayabiliriz.

Sütunlu yol ise,borsa binasına kuzeydoğudan bitişik dükkan ve galerilerin sıralandığı yoldur. Hatta bu yolun köprülerden geçerek Zeus tapınağına kadar uzandığı, kenarlarını heykellerin süslediği anlaşılmaktadır.

ULAŞIM

Aizanoi Kütahya’ya 57 km, Çavdarhisar’a 3 km uzaklıkta. İzmir,Denizli yönünden gelirken de Gediz,ÇAcdarhisar Kütahya tabelalarını takip edilerek ulaşılabilir. Çavdarhisar’dan sonra tabelalar çok küçük ve yönleri biraz şaşırtıcı olabiliyor ve oradan mı buradan mı sorusunu sorduruyor,

Giriş ücreti 5 TL