PERS ANIT MEZARI/TAŞ EV/SATRAP MEZARI FOÇA
Taş Ev / Satrap Mezarı/Pers Anıt Mezarı: Foça’da günümüze
kadar gelen en önemli kalıntılardan biridir. İzmir-Çanakkale Karayolundan ilk
Foça sapağından Foça’ya gidilirken yol üzerinde sağ tarafta görülen ve Taş Kule
/Taş Ev /Satrap Mezarı/Pers Anıt Mezarı gibi değişik adlarla anılan mezar ve
etrafındaki kalıntılardır. Kesin tarihi belirlenememişse de mezarın Pers
Egemenliği esnasında yörede bulunan bir komutan veya Satrap (Vali) adına MÖ.546
yılının ikinci yarısında yapıldığı kabul görmektedir. Sardes Savaşının hemen
ardından Pers Kralı Kyros tarafından yaptırılmıştır. İran’daki benzerlerinin
prototipi olarak inşa edildiği düşünülmektedir.
Lahit Yeri
Mezar yerli kayaya oyulmuştur. Sadece kaya oyulup sıradan
bir mezar yapılmamıştır. Üst bölüm kübik bir biçimde basamaklar halinde yukarı
doğru küçülerek uzamaktadır. Alt bölümün ön yüzünde Sahte Kapı bulunur. Artı
şeklinde işaret kazınmış olan bu bölüm, gerçek dünya ile ölülerin dünyasına
geçişi simgelemektedir. Sahte Kapı üzerindeki süslemeler İonia ve Lydia
sanatında da görülmektedir. Bu kapı üzerindeki detaylar İran’da Kyros’un
mezarında ve iki Ateş Tapınağında da görülmektedir. Kyros’un bu mezardan 10
veya 20 yıl sonra kendi mezarında bu Taş Ev’in etkisinde mezarını yaptırdığı
düşünülmektedir.
Sahte Kapı Bölümü
Mezarın gerçek kapısı batı yönündedir. Bu kapı giriş
odasına, oradan da mezar odasına açılır. Mezarın sağı solu dinsel törenler için
basamaklar yapılmıştır. Bu basamaklar üzerindeki iki farklı boyuttaki çukurlar
Zerdüşt inancına göre ateş yakılması için yapılmıştır. Taş evin etrafına
oyulmuş olan nişler kurban törenleri için oluşturulmuştur.
Batı Yönündeki Gerçek Kapı
2000-2001 yılında Prof.Dr. Ömer Özyiğit Başkanlığındaki
Phokaia Kazı Ekibi tarafından Taş Ev restore edilmiştir. Bu restorasyonda
defineci terörü tarafından delik deşik edilen, çobanların yakmış olduğu ateşin
isleriyle simsiyah olan ve doğal koşullarla tüf taşının içine işleyerek değişik
yerlerde kopmalara sebep olan likenler yapılan çalışmalarla temizlenmiş, tüf
taşı tozu ve bu tozu bağlayıcı maddelerle delikler ve yıpranan yerler
onarılarak, eser özgün yapısına kavuşturulmuştur. Yalnız Taş Ev değil, 2500m2
lik bir çevre düzenlemesiyle bu alanda güzel bir çalışma yapılmıştır.
Yorumlar
Yorum Gönder