İSTANBUL CAMİLERİ, TEŞVİKİYE

Şişli İlçesi`nde, adını aldığı semtte, Teşvikiye Caddesi`ndedir. Buradaki ilk cami 1209/1794-95`te III. Selim tarafından yaptırılmıştır. Mevcut kitabesi de 1209 tarihlidir.

Cami, harap olduğu için 1271/1854`te Abdülmecid tarafından olasılıkla yeniden yaptırılmıştır. Bu yenilemeye ilişkin kitabedeki “Eser-i Avâtıf- ı Mecidiyye Mahallei Cedide-i Teşvikiyye” yazısı caminin Teşvikiye`nin gelişmesiyle eşzamanlı olduğuna işaret eder. Cami, son olarak 1309/1891-92`de yenilenmiştir.

Bu yenilemenin Yuvan Efendi tarafından yapıldığı bilinmektedir. Teşvikiye Camii, diğer birçok 19.yy camii gibi yalnızca bir dış avlusu ve eğimli bir arazide inşa edildiği için güney kesiminde bir alt katı olan fevkani bir camidir. Plan şeması ve üslup açısından III. Selim döneminden çok, bir 19.yy yapısı olarak yorumlanabilecek özelliklere sahiptir.

Cami, 13x12 m boyutunda, kareye yakın dikdörtgen biçiminde bir harim bölümü ile yaklaşık 24x15 m boyutunda -zemin katının bir bölümü son cemaat yeri olarak ayrılmış- bir hünkâr mahfilinden (daire-i hümayun) oluşmaktadır. Selatin camilerde hünkâr mahfilinin ayrı bir kitle olarak gelişmesi III. Selim döneminde başlamışsa da asıl gelişmesi ve hem boyut olarak büyümesi hem de cami giriş cephesini belirleyen bir kitleye dönüşmesi II. Mahmud ve asıl Abdülmecid dönemlerinde olmuştur. Belirtilen rakamların gösterdiği gibi, Teşvikiye Camii`nde daire-i hümayunun harim mekânının yaklaşık iki katını aşan bir büyüklüğe sahip oluşu, geç tarihli bir şemaya işaret etmektedir.

Teşvikiye Camii, Dolmabahçe Camii ve Ortaköy Camii`yle aynı yıllarda yenilenmiştir. Bu camilerde daire-i hümayunların kuzey cephelerinde giriş akslarının içeri, geriye çekilmesi gibi benzer düzenlemeler vardır.

                                                              Nişantaşları